Ο κήπος των Φίντζι-Κοντίνι

Η Μικόλ Φίντζι-Κοντίνι είναι μία από τις πιο γοητευτικές και πιο άπιαστες μορφές της σημερινής ιταλικής λογοτεχνίας: μία μορφή με μοίρα τραγική που υλοποιείται μέσα σε μία από τις σκληρότερες σελίδες που έχει να θυμηθεί η Ιστορία, τον αφανισμό των εβραίων της Ευρώπης από τους ναζί. Μαζί με την οικογένειά της μεταφέρεται σ ένα γερμανικό στρατόπεδο συγκεντρώσεως, το 1943, όπου την περιμένει ένας ανώνυμος θάνατος. Ωστόσο, ένας ποικίλος κόσμος εμφανίζεται μέσα στην τραγική στιγμή, όπου τοποθετεί την υπόθεση του έργου του ο Μπασάνι, ένας μυθικός κόσμος που θυμίζει στο συγγραφέα την εφηβεία και τα πρώτα νεανικά του χρόνια. Και σ αυτήν την προσωπική εμπειρία της ζωής του, η σχέση του με την οικογένεια Φίντζι-Κοντίνι, και κυρίως με την Μικόλ, αποτελεί ένα στοιχείο αποφαστιστικής σημασίας.
Στην πραγματικότητα το μυθιστόρημα, έτσι όπως γράφεται στο πρώτο πρόσωπο από τον πρωταγωνιστή-αφηγητή, είναι κάτι σαν μνημείο που υψώνεται στη μνήμη της Μικόλ: όταν εκείνη βγαίνει από τη σκηνή, σταματάει και η αφήγηση του πρωταγωνιστή.
Ο τρόπος που συμπεριφέρεται η Μικόλ, αινιγματικός και απρόβλεπτος, δεν μπορεί να αναλυθεί στο φως των «ρεαλιστικών» στοιχείψν της υπόθεσης, ή των ψυχολογικών στοιχείων της προσωπικότητάς της.
Ο τρόπος που αρνείται τον έρωτα του πρωταγωνιστή, η ξαφνική αναχώρησή της από τη Φεράρα, το μίσος της για το μέλλον, η παθιασμένη αγάπη της για τη ζωή, είναι μερικές από τις πράξεις της και τα αισθήματα της Μικόλ που ξαφνιάζουν και γοητεύουν τον αναγνώστη.
Για να καταλάβουμε έστω και λίγο το χαρακτήρα της Μικόλ, είναι απαραίτητο να ξεπεράσουμε το ιστορικό και ψυχολογικό επίπεδο της αφήγησης και να ερευνήσουμε τα μυθικά της αρχέτυπα, το αιώνιο θέμα του δρόμου που οδηγεί στην ωριμότητα: μονάχα τότε η Μικόλ θα εμφανιστεί ως ο μυσταγωγός του πρωταγωνιστή, και ο συμβολικός πλούτος, ο πιο αυθεντικός πλούτος του μυθισορήματος, θα γίνει απόλυτα κατανοητός.