Όσκαρ και Λουσίντα

Βρισκόμαστε στο 1886 και οι σκέψεις μιας Αγγλίδας γκουβερνάντας διακόπτονται απότομα όταν βλέπει δυο άντρες με πλατιά αχυρένια καπέλα να φέρνουν μπροστά της μια εκκλησία από γυαλί. Δεν πρόκειται για παραίσθηση. ο μικρός κρυστάλλινος ναός με μεταλλικό σκελετό έχει δεκαέξι μέτρα μήκος και οχτώ μέτρα πλάτος. Ζυγίζει δώδεκα τόνους. Τη Στιγμή που η γκουβερνάντα αντικρίζει την εκκλησία, το τρίτο μυθιστόρημα του Peter Carey αρχίζει να αποκτά θεαματικό φινάλε. Αλλά από τις επερχόμενες εκπλήξεις, καμία δεν ξεπερνά σε παραδοξότητα την ακολουθία των περιστατικών και των συμπτώσεων που οδήγησαν σε αυτές. Όμοια με την γυάλινη κατασκευή την οποία εξυμνεί, το “Όσκαρ και Λουσίντα” μοιάζει φτιαγμένο από φανταχτερή, διάφανη φαντασία με άξονες και κεντρικά στοιχεία της ιστορίας του 19ου αιώνα και τα εκατομμύρια των εξαιρετικά διαυγών λεπτομερειών. Το βάρος του βιβλίου, βέβαια, δεν φτάνει τους δώδεκα τόνους, αρκεί όμως για να φανεί γεμάτο ουσία στους αναγνώστες, που δεν θα μπορούν να το αφήσουν από το χέρι τους. Ο τίτλος του Carey δίνει απάντηση στο πρώτο και πιο φανερό ερώτημα: ποίος τέλος πάντων θα έμπαινε στον τεράστιο κόπο να πραγματοποιήσει στην ενδοχώρα της Αυστραλίας την κατασκευή μια γυάλινης εκκλησίας? Μα, ο Όσκαρ και η Λουσίντα ασφαλώς. Ποιοι όμως είναι (ή ήταν) αυτοί, τι τους ένωσε και γιατί έβαλαν στον νου τους ένα τόσο άσκοπο, απίθανο όνειρο? Με τον τρόπο που ο συγγραφέας δίνει τις εξηγήσεις, αυτές γινονται ολοένα και πιο απλές, ολοένα και πιο διασκεδαστικές. Αφού μας περιγράψει ξεχωριστά την ιστορία του καθενός, ο Carey φέρνει κοντά τα δυο νεαρά άτομα με κοινό πάθος, την χαρτοπαιξία.
Η συνάντηση των δύο γεμάτων αποφασιστικότητα νέων, είναι στην αρχή μια κωμωδία λαθών. Όμως αργά, σχεδόν αδιόρατα, ο Carey εισάγει στο αφήγημα του την τραγωδία. Παρ ‘ όλα τους τα ατομικά χαρίσματα, ο ήρωας και η ηρωίδα του έχουν τον τρόπο τους να εξυψώνουν και την ίδια στιγμή να καταστρέφουν όποιον βρίσκεται δίπλα τους , και φυσικά ο ένας τον άλλον. Πίσω από την δική τους, προσωπική μοίρα, βρίσκεται μια άλλη, εξίσου διφορούμενη ιστορία, που θα μπορούσε να είναι είτε η άφιξη του πολιτισμού σε ένα άγριο τόπο, είτε η καταστροφή ενός Εδεμικού κόσμου από πομπώδεις, ανίδεους εισβολείς.
Όπως τα καλύτερα λογοτεχνικά δείγματα, το “Όσκαρ και Λουσίντα” δεν απαιτεί εκλογή μέσα από τις διαφορετικές απτικές του. Αντίθετα, προσφέρει μια διασκεδαστική αντίφαση, έναν καθρέφτη και ένα γυαλί, μια απολαυστική απεικόνιση του πόσα πολλά και πόσα λίγα επιτρέπεται ποτέ να δουν οι κοινοί θνητοί.