Οι τελευταίοι Γαληνότατοι

Οι Τελευταίοι Γαληνότατοι (1961) έχουν ως θέμα τους το βίο και τα έργα των τελευταίων Κομνηνών, του Ιωάννου, του Μανουήλ και του Ανδρόνικου, όπως τα εξιστόρησε, υποτίθεται, ένας άγνωστος χρονογράφος από την Καππαδοκία, που έζησε μαζί τους στο Ιερό Παλάτιο και στα αντίσκηνα της εκστρατείας. Η εξιστόρηση τελειώνει με την άγρια εκτέλεση του Ανδρόνικου στον Ιππόδρομο στις 14 Σεπτεμβρίου, εορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού, όπως σκόπιμα επέλεξε ο νέος αυτοκράτωρ Ισαάκιος Άγγελος, προκειμένου να παρακολουθήσει το θέαμα όσο γινόταν περισσότερος κόσμος λόγω της αργίας. Ο Α. Σ. Βλάχος μας διηγείται την πολιτεία των τριών τελευταίων αυτοκρατόρων της δυναστείας των Κομνηνών με μια εκπληκτική υποκριτική γραφής, μιμούμενος δηλαδή το ύφος και τον τρόπο των Βυζαντινών χρονογράφων. Οι τελευταίοι Κομνηνοί είναι και οι τελευταίοι αληθινοί αυτοκράτορες του Βυζαντίου. Μετά από αυτούς τα βασιλικά στέμματα θα είναι “από υαλί χρωματιστό”. Όλα θα αρχίσουν λίγο – λίγο να σβήνουν, τίποτε σχεδόν δεν θα είναι όπως πριν. “Σιγά – σιγά έφευγε το φως της μέρας, έφευγαν, μια μια, οι ανταύγειές του, κι έμεινε, σαν ύστατος χαιρετισμός, μια σπίθα που τρεμούλιαζε πολύ ψηλά ο σταυρός στον τρούλλο της Μεγάλης Εκκλησίας.”